Ks. Ryszard Honkisz, proboszcz Parafii w Więcławicach Starych, zaprosił uczestników projektu „Piórem i pędzlem nasza historia pisana” na Spotkanie z historią, które zorganizował w budynku plebanii 2 września 2020 r.. Na wielkim stole, przykrytym białym obrusem, rozłożył skarby swojej Parafii: księgi metrykalne, prowadzone przez miejscowych księży od XVII wieku, które są pisane gęsim piórem na papierze czerpanym i oprawione są w bydlęcą skórę. Księgi są różnej wielkości, większe i mniejsze. Wewnątrz to co nas najbardziej interesowało: piękne kaligrafowane pismo. Większość zapisów niezwykle starannych, niektóre z fantazyjnymi, ale nigdy przypadkowymi zawijasami, równiutkie, jak od linijki. Ksiądz pokazał nam też wąskie księgi, które nazwał „brudnopisami”, ale – ku naszemu zdziwieniu - i tam zapiski były wykonane równiutko i ładnie.

Ksiądz Ryszard Honkisz opowiedział nam historię związaną z dokumentowaniem wydarzeń w parafiach. Księgi metrykalne zaślubin i chrztów swoich parafian księża zaczęli prowadzić dopiero po Soborze Trydenckim (poł. XVI w.), a z czasem zapisywano także informacje o pogrzebach. Dzięki tym rejestrom ludzie niższego stanu zaistnieli w historii z imienia i nazwiska, a ich rody można dzisiaj odtworzyć. Wcześniej znane były tylko drzewa genealogiczne wielkich władców, możnych ziemian, a reszta społeczności pozostawała anonimowa, chyba że - będąc np. w sporze sądowym - pozostały zapiski z procesów i wyroki.

Co ciekawe, w oglądanych przez nas księgach parafialnych w Więcławicach, pojawiają się też zapiski kronikarskie - opisy zwyczajów, wydarzeń, a nawet przepisów kulinarnych.

Człowiek pamięta na ogół swoich bliskich dwa pokolenia wstecz, a przeszukując archiwa kościelne można znaleźć swoich pradziadków, a czasem i ich dziadków. Taka fascynująca podróż w przeszłość pozwala odkrywać kolejne gałęzie drzewa genealogicznego naszych rodzin. Wielu ludzi stara się dotrzeć do swoich korzeni, zwracając się do księży o udostępnienie ksiąg metrykalnych.

W czasie naszej wizyty w Parafii w Więcławicach Starych my poszukiwaliśmy pięknego pisma księży i parafian. Znaleźliśmy przykłady różnych charakterów pisma, zdobień wynikających z odpowiednio trzymanego pióra gęsiego i wreszcie wspaniałych inicjałów, rozpoczynających poszczególne rozdziały.

Spotkanie z historią w Więcławicach Starych było dla nas wielkim, inspirującym przeżyciem. Obcowanie z przepiękną kaligrafią było ważne ze względu na tematykę projektu, ale świadomość, że „dotykamy” kilkuset lat historii losów ludzi, utrwalanych pieczołowicie na kartach starych ksiąg, było także bardzo wzruszające.

Sanktuarium Diecezjalne św. Jakuba Apostoła w Więcławicach Starych to zabytkowy, jednonawowy kościół zbudowany w 1340 r. (przebudowany w XVIII w.) z drzewa modrzewiowego, ze stojącą obok dzwonnicą. Wraz z całym otoczeniem wpisany został do rejestru zabytków Małopolski. Jest perłą architektury drewnianej i leży na Małopolskim Szlaku Architektury Drewnianej. W Sanktuarium przechowywane są relikwie św. Jakuba Starszego Apostoła, św. Bartłomieja, św. Stanisława Kostki i św. Jadwigi Królowej, i dlatego miejsce to jest także niezwykle ważnym punktem na trasie Małopolskiej Drogi św. Jakuba. Parafia jest bardzo aktywnym organizatorem wielu działań i wydarzeń przede wszystkim związanych z kultem św. Jakuba, w tym tradycyjnie już organizuje pielgrzymki oraz przyjmuje pielgrzymów w Więcławicach Starych.

>>